Sclerale en mini-sclerale contactlenzen

  • Definitie

Sclerale contactlenzen bestaan sinds 1971 en rusten op hetzelfde principe als de vormstabiele lenzen. Ze zijn gemaakt van een hoog zuurstofdoorlatend vormstabiel materiaal en bestaan in verschillende afmetingen.

De klassieke sclerale contactlenzen hebben een diameter van 18,1 tot 24 mm.

Sinds 2011 bestaan er ook mini-sclerale contactlenzen: zij hebben een diameter van 15 tot 18 mm, zijn dus kleiner dan de sclerale contactlenzen en worden steeds vaker met succes aangepast bij patiënten met keratoconus.

Sclerale contactlenzen bedekken het volledige hoornvlies en overlappen een gedeelte van de sclera (wit gedeelte van de oogbol), vandaar de naam. Door hun afmeting rusten deze lenzen niet op de conus (onregelmatige vervorming van het hoornvlies bij keratoconus), maar op de stabiele vorm van de sclera. Het gedeelte van de contactlens die het hoornvlies overkoepelt, zorgt ervoor dat een traanreservoir ontstaat tussen het onregelmatige oppervlak van het hoornvlies en de contactlens. Op deze manier wordt het onregelmatig astigmatisme gecorrigeerd en verbetert de gezichtsscherpte.

sclerale contactlens sclerale contactlens op het oog

verschillende maten sclerale lenzen

  • Voor -en nadelen ten opzichte van andere contactlenzen

Sclerale en mini-sclerale contactlenzen bieden verschillende voordelen aan de patiënt met keratoconus.

    • Het contact met de uitstulping op het hoornvlies wordt vermeden doordat de lens op de sclera rust. Dit verkleint zowel de kans op erosie van het hoornvlies als dislocatie van de contactlens, met een stabieler zicht van de patiënt als gevolg.
    • Het hoog zuurstofdoorlatende materiaal van de contactlens zorgt, samen met het traanreservoir dat ontstaat tussen de contactlens en het hoornvlies, voor voldoende zuurstof en voedingsstoffen ter hoogte van het hoornvlies. Op deze manier blijft het hoornvlies gezond en neemt de kans op intolerantie op lange termijn af.

Door hun grote diameter zijn sclerale contactlenzen minder gemakkelijk te manipuleren dan corneale contactlenzen (lenzen die enkel het hoornvlies bedekken). Ook verloopt de verversing van het traanreservoir tussen lens en hoornvlies minder vlot. Mini-sclerale contactlenzen bieden hiervoor een oplossing. Door de kleinere diameter zijn ze makkelijk te manipuleren en verloopt de traanverversing tussen lens en hoornvlies vlotter. Zo wordt de draagtijd dikwijls verlengd tot 12u per dag.

  • Aanpassing

Het aanpassen van de juiste sclerale of mini-sclerale contactlens gebeurt in de praktijk van Dr. Vryghem door een ervaren optometrist van Lens Optical Technology. 
Patiënten kunnen zowel voor als na een stabilisatie met UV-crosslinking uitgerust worden met sclerale contactlenzen. De optometrist gaat tijdens de aanpassing zoeken naar de contactlens die het meeste draagcomfort biedt en leert de patiënt hoe de lenzen te manipuleren. Patiënten met een matige vorm worden vaker uitgerust met de mini-sclerale contactlenzen, bij een hogere graad gaat de voorkeur vaker naar sclerale lenzen.  Er worden regelmatig controles voorzien om na te gaan of de contactlenzen goed getolereerd worden en of de ogen in goede gezondheid zijn.

Contactlens gevuld met inzetvloeistof Inzetten van sclerale contactlens

  • Resultaten en impact op chirurgische visuele rehabilatie 
     

Een studie die werd uitgevoerd tussen 2012 en 2014 en waarbij 133 ogen van patiënten tussen 13 en 74 jaar werden onderzocht (waarvan sommigen een UV-crosslinking hebben gehad), toont aan dat mini-sclerale contactlenzen de BCLVA (best gecorrigeerde gezichtsscherpte met contactlenzen) duidelijk verbetert. Vóór de aanpassing van mini-sclerale lenzen waren er 48% van de patiënten die een BCVA (best gecorrigeerde visius zonder contactlenzen) >= 1.0 (10 op 10, welke als norm beschouwd wordt). Na de aanpassing van minisclerale lenzen wordt bij 64% van de patiënten een BCLVA >=1.0 bereikt.

1 op 2 patiënten draagt de minisclerale lenzen dagelijks.

Op de vraag naar tevredenheid met de sclerale contactlenzen, op een een schaal van 0 tot en met 10 op 10, werd een gemiddelde tevredenheid van 7 op 10 aangegeven.
Uit deze studie blijkt dat het aanpassen van mini-sclerale in de privépraktijk van Dr. Vryghem bij keratoconuspatiënten ervoor gezorgd heeft dat er minder operaties uitgevoerd worden om patiënten functioneel te maken zonder contactlenzen (minder phake lenzen -80%, minder intracorneale ringen -80% en minder topografie-geleide laserbehandeling -60%). Temeer dat het zicht na aanpassing van contactlenzen steeds beter is dan het zicht dat kan bekomen worden met eender welke ingreep.

  • Conclusie 

Sclerale en mini-sclerale contactlenzen spelen een belangrijke rol bij de visuele rehabilitatie van mensen met een onregelmatig hoornvlies en dan vooral bij patiënten met keratoconus. Deze contactlenzen bieden veel voordelen ten opzichte van brilglazen of corneale contactlenzen. De keuze voor een sclerale of mini-sclerale contactlens hangt af van de graad van keratoconus. Sinds in 2011 mini-sclerale contactlenzen worden aangepast in de privépraktijk is het aantal chirurgische ingrepen bij patiënten met keratoconus gedaald.