Maculaire Degeneratie

Wat is de macula?

De centrale zone in de retina (het netvlies) is de macula. Deze zone is verantwoordelijk voor het scherpe zicht, wat nodig is om voorwerpen te herkennen en te lezen. De zijkant van het netvlies dient alleen om beweging en grove omtrekken te zien.

Hoe kan die macula aangetast worden?

De aantasting gebeurt door leeftijdsgebonden slijtage. Die slijtage kan soms vrij abrupt toenemen door ingroei van nieuwe bloedvaten vanuit het onderliggende vaatvlies of choroidea.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een droge en een natte macula degeneratie:

1) Droge Leeftijdsgebonden Maculaire Degeneratie (LMD)

De droge of atrofische maculaire degeneratie is de meest voorkomende vorm, ongeveer 85% tot 90% van alle gevallen. Deze aandoening van het netvlies wordt gekenmerkt door de vorming van kleine gele depots, die drusen worden genoemd, onder het netvlies in de maculaire streek. Dit leidt tot ‘verdunning en uitdroging’ van de macula.

Droge macula degeneratie kent een tragere evolutie dan het natte type.

De ernst van het centrale gezichtsverlies is afhankelijk van de localisatie en de uitgebreidheid van deze atrofie van het netvlies. De patiënt ondervindt een wazig zicht, blinde vlekken, rechte lijnen kunnen golvend lijken. Het zijzicht of perifere zicht is zelden aangetast.

Er is geen behandeling mogelijk van deze droge maculaire degeneratie. Er zijn Low Vision hulpmiddelen en begeleiding beschikbaar om patiënten te helpen leven met gezichtsverlies ten gevolge van droge LMD.

Een aantal gevallen van deze droge degeneratie evolueert echter na verloop van tijd naar het natte type.

2) Natte Leeftijdsgebonden Maculaire Degeneratie (LMD)

Natte maculaire degeneratie komt voor bij 10% tot 15% van de gevallen. Deze aandoening van het netvlies wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van choroïdale neovascularisatie (CNV). Dit betekent dat er zich ter hoogte van de macula nieuwe bloedvaten gaan vormen. Deze bloedvaten kunnen gaan bloeden of lekkage en zwelling veroorzaken.

Natte macula degeneratie kan een ernstige en snelle achteruitgang van het zicht teweeg brengen. De patiënt ondervindt een wazig zicht, zwarte vlekken, rechte lijnen kunnen golvend lijken. Dit wordt veroorzaakt door bloed of vocht onder het netvlies.

Het zijzicht of perifere zicht is zelden aangetast. Het netvlies aan de zijkant blijft goed zodat het oog NOOIT blind wordt.

Hoe kan die macula aangetast worden?

Leeftijdsgebonden slijtage is de belangrijkste oorzaak voor de aantasting van de macula. Bij mensen ouder dan 55 jaar veroorzaakt  het ernstig zichtverlies. Door de ingroei van nieuwe bloedvaten vanuit de choridea of het onderliggend vaatvlies kan de slijtage soms vrij abrupt toenemen. Het netvlies aan de zijkant blijft goed zodat het oog NOOIT blind wordt.

Wat zijn de symptomen van LMD?

De eerste symptomen van LMD zijn meestal een verminderd leeszicht en een vervorming van rechte lijnen. Er kunnen ook donkere vlekken ontstaan in het midden van het gezichtsveld of een verbleking van de kleuren.

Deze symptomen kunnen het best worden gecontroleerd op een Amslerrooster: een rooster met horizontale en verticale rechte lijnen en een centraal fixatiepunt. Wanneer men op dit rooster zwarte vlekken ziet of een verbuiging van de lijnen, dan is een snelle controle van uw netvlies door een oogarts aangeraden.  

Diagnose

Om de nieuwe bloedvatengroei op te sporen, wordt een fluo-angiografie uitgevoerd. Dit gebeurt via inspuiten van een speciale kleurstof (fluoresceïne) in een ader van de arm, waarna foto's van het netvlies gemaakt worden. Met indocyaan groen worden beelden gemaakt van de choroidea (dit bevindt zich net onder het netvlies).

Er kan ook een doorsnede van het netvlies gemaakt worden met de OCT (Optical Coherence Tomography). Hiermee wordt gebruik gemaakt van lichtstralen. Dit onderzoek is volledig pijnloos.  

Behandeling

Intravetreale injecties voor anti-VEGF

De vorming van de nieuwe bloedvaatjes thv het netvlies kunnen we momenteel behandelen met een nieuw geneesmiddel, dat pas sedert 2005 voor het oog gebruikt wordt: anti-VEGF (anti-vascular endothelial growth factor).

Hiermee wordt de groei van de bloedvaten gestopt, met een stabilisatie en/of verbetering van het zicht.

De toediening van het anti-VEGF (ranibizumab (Lucentis®) of pegabtanib (Macugen®)) gebeurt op heden via een intra-vitreale injectie, of een injectie in het oog.

De eerste drie maand wordt een maandelijkse injectie toegediend. Daarna worden opnieuw foto's van het oog genomen. Indien de bloedvaten volledig weg zijn, wordt een maandelijkse controle gepland. Een nieuwe injectie is noodzakelijk als de bloedvatengroei terug komt.

De intra-vitreale injectie gebeurt onder topische verdoving (=druppelverdoving). De pupil wordt vergroot met een druppeltje Tropicol en Phenylephrine, een kwartier voor de ingreep.

Het oog wordt heel goed ontsmet, om het risico op een besmetting zo klein mogelijk te maken. Een ooglidsperdertje wordt in het oog gebracht, zodat men niet meer kan knipperen met het oog. Met een heel fijn naaldje wordt 0.05 ml Lucentis® of Macugen® in het oog gebracht. Dit duurt ongeveer een halve minuut. Meestal is deze injectie pijnloos. Men kan soms een drukkend gevoel ervaren op het oog. De arts zal het oog een beetje masseren, om de druk in het oog wat te egaliseren.

Na de ingreep wordt het oog nagezien om de oogdruk en het netvlies te controleren. Heel zelden kan een netvliesloslating ontstaan door de ingreep.

Gedurende een week na de ingreep dient men een druppeltje antibioticum G. Tobradex 4x/dag in het oog te druppelen, dit om besmetting of inflammatie tegen te gaan. Een eerste controle bij uw oogarts wordt gepland na 1 week. Dit is meestal om de oogdruk na te kijken, en om te zien of er geen besmetting is opgetreden.

Het effect van anti-VEGF laat meestal ongeveer een maand op zich wachten. In sommige gevallen duurt het zelfs drie maand vooraleer er een effect op te merken is. (het duurt enige tijd vooraleer alle bloedinkjes, bloedvaatjes, en lekkage opgedroogd zijn). In een recente studie met drie maanden opvolging, is er verbetering van de visus in 40% van de behandelde patiënten. In 5% is er verslechtering. In 55% blijft de visus stabiel. Als er geen behandeling toegediend wordt, is de natuurlijke evolutie een achteruitgang van de visus in praktisch alle gevallen.

Wat zijn de risico’s van een intravitreale injectie?

Mogelijke risico’s voor het oog zijn: infectie, bloeding, netvliesloslating, oogdrukstijging,... Mogelijke risico’s voor het lichaam zijn voornamelijk van trombo-embolische aard (trombose, infarct,..). De studies laten echter zien dat bij injecties in het oog de kans op deze algemene risico’s erg klein is.

 

 

Terugbetaling

Lucentis® wordt terugbetaald sinds 1 november 2007. De terugbetaling (in categorie b) geldt onder bepaalde voorwaarden als dit gebruikt wordt bij patiënten met subfoveale chorioïdale neovasculaire (natte) leeftijdsgebonden maculaire degeneratie.

Andere behandelingen zijn:

•  Laser fotocoagulatie is een laserbehandeling van het netvlies ter hoogte van de abnormale bloedvaten, waardoor deze worden vernietigd of afgeremd. Het netvlies ter hoogte van deze nieuwe bloedvaten, wordt eveneens beschadigd en er blijft een litteken achter. Daarom kunnen we deze techniek niet toepassen als de nieuwe bloedvaten zich onder de centrale macula (=fovea) bevinden, omdat een laser fotocoagulatie dan ook een blinde vlek met plotse achteruitgang van het zicht veroorzaakt.

Fotodynamische therapie (PDT) is een techniek die wordt toegepast in geval van abnormale bloedvaten van het klassieke type, die onder de fovea gelegen zijn. Een geneesmiddel, Visudyne® (verteporfirine) , wordt via een infuus ingespoten. In de bloedsomloop bindt het geneesmiddel zich aan moleculen die lipoproteïnen genoemd worden. Deze lipoproteïnen gaan zich verzamelen in cellen die een snelle celdeling doormaken, dus ook in de choroïdale nieuwvaatvorming. Daarna wordt het geneesmiddel in de abnormale bloedvaten geactiveerd met een precies berekende dosis licht op een specifieke golflengte. Het geactiveerde geneesmiddel veroorzaakt de omzetting van normale zuurstof die zich in het weefsel bevindt in hoog-energetische zuurstof . Deze hoog-energetische zuurstof verstoort de normale celwerking, waardoor de cellen afsterven. Deze werking treedt enkel op wanneer het geneesmiddel wordt gecombineerd met licht. Omdat het licht rechtstreeks op het abnormale weefsel, waarin het geneesmiddel zich ophoopt, wordt gestraald, blijft de schade aan het omliggende weefsel tot een minimum beperkt.

Wenst u meer informatie of wilt u meteen een afspraak maken?

Contacteer ons of bel 0032 (0)2 741 69 99